پس از دهه‌ها تلاش برای ریشه‌کن کردن فلج اطفال که از مقاوم‌ترین بیماری‌های جهان است، این بیماری بار دیگر در پاکستان شیوع پیدا کرده است. پاکستان و افغانستان تنها کشورهای جهان‌اند که این بیماری در آن‌ها ریشه‌کن نشده است.
سی‌ان‌ان به نقل از مقام‌های پاکستان گزارش داد که تنها در یک ماه گذشته، بیش از یک میلیون کودک از دریافت دوز واکسن فلج اطفال محروم شده‌اند. در افغانستان نیز طالبان دو ماه پیش واکسیناسیون کودکان را متوقف کردند. البته پس از اعتراض سازمان ملل متحد، در بعضی شهرها این روند از سر گرفته شد اما در برخی مناطق همچنان متوقف است.
بر اساس اطلاعات منابع رسمی در پاکستان، در ماه اکتبر ۱۲ مورد جدید فلج اطفال در این کشور تشخیص داده شده که کل موارد ابتلا را در سال جاری به ۳۹ مورد رسانده است. این آمار در مقایسه با شش مورد در سال ۲۰۲۳، نشان‌دهنده گسترش این بیماری در مناطق ناامن و دورافتاده پاکستان است که کودکان به واکسن دسترسی ندارند.
عایشه رضا، نماینده نخست‌وزیر پاکستان در امور ریشه‌کن کردن فلج اطفال، دلیل افزایش و جهش تعداد مبتلایان را به واکسینه نشدن همه کودکان دانست و گفت تنها در ماه سپتامبر، حدود یک میلیون کودک در پاکستان از دریافت این واکسن محروم شدند که در شکل‌گیری مصونیت جمعی اختلال ایجاد کرد.
بیماری فلج اطفال که بیشتر از طریق آب یا غذای آلوده سرایت می‌کند، یک بیماری کشنده است که بیشتر در میان کودکان زیر پنج سال شایع است. این بیماری در پی کارزار جهانی گسترده‌ای که در دهه ۱۹۸۰ آغاز شد، تا ۹۹ درصد از بین رفت اما در کشورهایی مانند پاکستان و افغانستان که اجرای این کارزار و واکسیناسیون با چالش‌های متعدد و موانع فرهنگی و دینی مواجه بود، همچنان باقی ماند و هنوز قربانی می‌گیرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
چالش‌هایی که مانع ریشه‌کن شدن بیماری فلج اطفال در پاکستان و افغانستان شده‌اند، مشابه‌اند. موارد ابتلا در پاکستان، عموما ساکن ایالت‌های خیبرپختون‌خوا و بلوچستان‌اند که با افغانستان مرز مشترک دارند. مواردی هم که از افغانستان گزارش می‌شوند، بیشتر ساکن استان‌های شرقی یا جنوبی افغانستا‌ن‌اند که با ایالت‌های بلوچستان و خیبرپختون‌خوا هم‌مرزند.
آب‌وهوای این مناطق گرم است و تابستان‌هایی داغ دارند. این مناطق به لحاظ مذهبی و فرهنگی هم شباهت زیادی دارند و در مقایسه با دیگر مناطق افغانستان و پاکستان، بیشتر بستر ظهور گروه‌های افراطی بوده‌اند. چنانچه بیشتر رهبران طالبان افغانستان زاده استان‌های قندهار، هلمند، زابل، نورستان، کنر، پکتیا و ننگرهارند که در خط مرزی با پاکستان قرار دارند و ساکنان آن‌ها از چهار دهه پیش تاکنون، تحت‌تاثیر و سلطه گروه‌های افراطی و جهادی، از تحصیل، رفاه و تسهیلات معیشتی محروم بوده‌اند.
زادگاه و حوزه فعالیت و نفوذ رهبران تحریک طالبان پاکستانی هم که اکنون با بیش از ۶۰ هزار جنگجو، قدرتمندترین گروه شبه‌نظامی در برابر ارتش پاکستان محسوب می‌شود، ایالت خیبرپختون‌خوا است.
کودک پاکستانی در حال دریافت قطره فلج اطفال-PakFightsPolio/X
کارزار ریشه‌کنی فلج اطفال در چهار دهه گذشته بیشتر در همین مناطق که تحت نفوذ گروه‌های افراطی بومی بوده، با چالش مواجه شده است. برخی روحانیون سنتی و همچنین فرماندهان طالبان افغانستان و پاکستان، واکسن فلج اطفال را پدیده غربی و عامل ترویج فساد می‌دانند و مانع دسترسی واکسیناسیون کودکان می‌شوند.
در سال ۲۰۱۱، پس از آنکه سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در تلاش برای یافتن مخفی‌گاه اسامه بن لادن، رهبر القاعده، تحت پوشش یک برنامه جعلی واکسیناسیون در شهر ایبت‌آباد پاکستان وارد عمل شد، بدبینی به واکسیناسیون در پاکستان و افغانستان افزایش یافت.
هدف سازمان سیا از راه‌اندازی این کارزار جعلی جمع‌آوری نمونه دی‌ان‌ای ساکنان خانه‌ای بود که گمان می‌رفت بن لادن آنجا مخفی شده باشد.این اقدام سیا به گسترش شایعات و تئوری‌های توطئه منجر و موجب شد تلاش‌های بهداشت عمومی برای ریشه‌کنی فلج اطفال در پاکستان با چالش‌های جدی مواجه شود.
در گزارش سی‌ان‌ان نیز که در آن با مقام‌های پاکستان و ساکنان روستاهایی در خیبرپختون‌خوا و بلوچستان مصاحبه شده، اشاره شده که باورهای نادرست در میان مردم باعث شده است خانواده‌ها به واکسینه کردن کودکانشان تمایلی نداشته باشند.
رضا، یکی از مقام‌های مسئول در کارزار ریشه‌کن کردن بیماری فلج اطفال در بلوچستان پاکستان، می‌گوید بیشتر کودکانی که اخیرا به این بیماری مبتلا شده‌اند، کسانی‌اند که تمام دوزهای لازم (چهار دوز) را برای واکسینه شدن دریافت نکردند. او پیش‌بینی کرد که تعداد مبتلایان همچنان افزایش یابد.
افزایش موارد ابتلا به فلج اطفال در پاکستان همزمان با تشدید حملات خشونت‌آمیز به مراکز واکسیناسیون رخ داده است.
کارگران واکسیناسیون در پاکستان-PakFightsPolio/X
شورشیان در پاکستان دهه‌ها است که کارزارهای واکسیناسیون علیه فلج اطفال را هدف قرار می‌دهند، زیرا مدعی‌اند که واکسن توطئه غرب برای عقیم کردن کودکان است.
بر اساس گزارش سی‌ان‌ان که یک منبع پلیس در پاکستان هم آن را تایید کرده است، متولیان واکسیناسیون فلج اطفال در استان خیبر پختونخوای پاکستان در سال جاری ۲۷ بار هدف حمله قرار گرفته‌اند.
در ماه سپتامبر، مهاجمان مسلح یک افسر پلیس مامورمحافظت از یک مرکز واکسیناسیون فلج اطفال در شهر بانو در شمال غربی پاکستان کشتند که باعث اعتراض‌هایی شد. در همان ماه، یک افسر پلیس و یک کارمند مرکز واکسیناسیون فلج اطفال هم طی تیراندازی در شهر باجور در شمال غربی پاکستان جان باختند.
با این حال مقام‌های پاکستان خوش‌بین‌اند که بتوانند جلو گسترش موج جدید شیوع فلج اطفال را بگیرند و در سال ۲۰۲۵ نتایج مثبتی ارائه کنند.
